Tarsi Windey gaat als "homme a tout faire" mee op missie met OWW, het was voor hem puur avontuur.
Een mengeling van uiteenlopende emoties: van verrassende verwondering, vreugde en warme genegenheid tot verbazing, teleurstelling, machteloosheid en verdriet.
Blij dat ik er eindelijk toch eens was.
Ik vond het zelf, na 70 jaar van "horen zeggen" over onze oud-kolonie, de collecties van zilverpapier in onze jeugd en de vele verhalen, ook van een goede vriend ex scheutist, best wel eens tijd om er zelf kennis mee te maken.
Een humanitaire missie, in de strijd tegen blindheid in Nioki op 340 km noordoost van Kinshasa, waar ik mocht aan deelnemen als lid van een 12-tallig team uit België, was een mooie gelegenheid. Nioki, een dorp zonder centrum, vol kleine voetwegjes en smalle zandstraten, hutten en "huizen", geen hotels, spaarzaam kunstlicht en nog zuiniger water.
Maar veel joie de vivre, en nieuwsgierigheid bij massa's kinderen voor die vreemde witte mannen en vrouwen.
Dankbaarheid in het dorp bij de volwassenen/patiënten voor de aanwezigheid van oogartsen, chirurgen en de optiekwinkel (veelal tweedehandse brillen).
Het was de vijftiende keer (sinds 2006) dat het jaarlijkse event doorging. De jaren ervoor werkte de ploeg in Kinshasa.
Voor de dorpelingen en ver daarbuiten is het een publiek evenement met “ Werchterse” toestanden: de ganse periode worden er buiten het gezondheidscentrum aan de ingang allerlei kraampjes geïnstalleerd vooral met fruit, etenswaren en water. Die zijn open van vroeg in de morgen tot ‘s avonds laat en er klinkt overal Congo beat.
De patiënten en hun familie (die zelf moet instaan voor hun eten) komen soms van ver (200-500km) met hun smalle pyrogue bootjes, en wachten geduldig met veel begrip(!) tot het hun beurt is, hopelijk in een van de komende dagen.
Ondertussen zoeken ze alle plekjes met schaduw op, aan de gebouwen en onder de bomen want het is brandend heet in de zon.
Het was in een revalidatiecentrum voor fysisch gehandicapten van en naast een klooster van de Broeders van Liefde, waarvan we de lokalen gebruikten.
Een vierkant gebouw met een ruime binnenkoer waar soms te grote groepen mensen wachten en bekijken wat er allemaal gebeurt.
Wellicht hoorde je in die periode over de Broeders van Liefde en het gesjoemel en de afzetting door het Vaticaan van generaal overste broeder Stockman. Hij was ook daar ooit op bezoek .
De equipe met de helft nieuwe gezichten was erg enthousiast, de toegestroomde menigte vol verwachting.
Ikzelf ging mee als “homme a tout faire”, een erg vage opdrachtomschrijving, maar we zouden wel zien .
De eerste 2 dagen werd alles geïnstalleerd en konden de activiteiten starten: inschrijvingen (met wachtlijsten van vorig jaar), consultaties, farmacie, optiekwinkel en operatiezaal.
Het weer was heerlijk warm vergeleken met het maartse België.
Die eerste 2 dagen kon ik rustig meewerken in de optiekwinkel met Jessica en Guido. We beleefden hilarische momenten in het exploreren van de beste samenwerkingsmogelijkheden en het uitzoeken van de best aangepaste brillen voor de grote variëteit aan “klanten”. Nee, foute term, net zoals “patiënten”, even fout! ”Les malades”, daar hield men hier aan en van.
Op dag 3 werd ik met lichte aandrang verzocht om ter ondersteuning bij het operatieteam als 4de man aan te sluiten.
De voorziene verpleegkundige, die vroeger uitstekend deed, was thuis ziek achtergebleven en eens op kruissnelheid in het operatiekwartier zou dokter Litumba-Lubeta Bedi-Pay (CHU Liege), Bédi voor ons, het als instrumentaliste te druk krijgen. Het was aanpassen en het leverde aanvankelijk behoorlijk wat stress op, want voor mij heel veel onbekenden en dat zonder enige voorbereiding…in het Frans en in het Lingala.
Het lokaal waarin 3 operatietafels stonden was in geen te beste staat en vertoonde nogal wat gebreken (kapotte vloertegels, houten plafond met spleten,..)
De gehele missie was een uitdaging. In erg moeilijke omstandigheden: naast de povere infrastructuur, schaarste, beperkte elektriciteit en primitief sanitair ...
Gelukkig hadden we betrouwbare oogheelkundige toestellen, voldoende sterilisatiepakketten, ontsmettingsmateriaal en brillen, alles zorgvuldig aangevoerd door OWW.
Ik stond versteld van de complete logistiek die door onze organisatie ter plaatse wordt voorzien, zelfs elektriciteitsproductie is met een eigen dieselgenerator.
Gelukkig had ik mijn verwachtingen op "Cuba" niveau geplaatst (2002) en heb ik in Bolivia, Senegal en nog meer in Madagaskar ooit vergelijkbare toestanden beleefd, maar dan als toerist.
Maar "eind goed, al goed", we hebben er na de 14d met de “4 uit Herent”(Guido,Wim, Luc en ik) nog een 3daagse uitstap aan gekoppeld.
Met een 4x4 In de streek in en rond Kinshasa (le Bas Congo) 400 km rondgetoerd onder leiding van een 60-jarige Vlaming Bernard Baet met een Congolese begeleider, ze zijn er beiden geboren en getogen.
6 mannen ondereen: veel plezier en wel eens wat macho-cowboygedrag, toch in de jeep.
Onze chauffeur en reisgids had er soms wat veel van als chauffeur op de zanderige pistes.
De middag picknicks met barbecuevuurtjes riepen herinneringen op aan de lang geleden vakantiekampen met de jeugdbeweging.
De weelderige natuur in een vochtig tropisch klimaat is er gelukkig erg vrijgevig voor de bevolking, het fruit is superlekker en vers.
De overheid, op alle niveaus, schiet echter schromelijk tekort op velerlei vlakken en is corrupt.
Er wordt permanent gesjoemeld, geritseld en gefraudeerd, de witte wordt aanzien als de rijke dollarmachine die best kan rondstrooien om administratieve controles allerhande vlot te laten verlopen.
De verrijking aan de top creëert een klasse miljonairs en enkele miljardairs.
In het komende jaar zijn er alweer verkiezingen van misschien weer nieuwe kandidaat-miljonairs op zoek naar snel geldgewin, ten koste van economie en samenleving.
Voor de komende jaren ziet onze reisgids Congo kenner weinig sprankeltjes van hoop.
Buitenlanders van de middenklasse en heel wat bedrijven desinvesteren en trekken weg.
De basisinfrastructuur van wegen en gebouwen is straks nog slechts een ruïne uit een recent verleden...tenzij er lucratieve deals zijn gesloten met onder andere de Chinezen die de autoweg van Kinshasa naar Matadi onderhouden en er op de zeer onveilige tweevaksbaan zelfs een echte péage hebben geïnstalleerd…
We nemen afscheid van de exploderende wereldstad Kinshasa, 15 miljoen inwoners geschat vandaag, ooit met een infrastructuur voorzien voor een grote stad van 400.000 inwoners.
De uitgestrekte heuvels worden dicht bebouwd zonder riolering: vorige maand nog was er een deel van een heuvel weggespoeld bij hevige regenval (120 doden in december 2022)…
Beste groet
Tarsi